Hylendid y dwylo

Dolenni ar gyfer y gweithgareddau: hylendid resbiradol, dwylo difrifol, ac arbrawf sebon, dŵr a phupur.

Mae’n debyg mai hylendid y dwylo yw’r un ffordd fwyaf effeithiol o ostwng ac atal lledaeniad heintiau ac mae’n ymyriad ymddygiadol pwysig i’w ddysgu i blant ifanc a’i atgyfnerthu wedyn.

Pam fod hylendid y dwylo mor bwysig?

• Mae ysgolion a grwpiau cymunedol yn amgylcheddau gweddol brysur wedi eu cau i mewn lle gall microbau ymledu’n hawdd ac yn gyflym o un plentyn i’r llall drwy gysylltiad uniongyrchol neu ar arwynebau.
• Trwy olchi ein dwylo gyda sebon a dŵr ar adegau allweddol, rydyn ni’n tynnu unrhyw ficrobau niweidiol a godwn ar ein dwylo o’n hamgylchedd (e.e. cartref, ysgol, gardd, anifeiliaid, anifeiliaid anwes, bwyd).
• Mae profiad wedi dangos bod golchi’r dwylo’n effeithiol yn gostwng y cyfraddau absenoldeb mewn ysgolion. Roedd y cyfraddau absenoldeb yn is yn ystod tymor y ffliw i fyfyrwyr ysgol gynradd a dderbyniodd gyfarwyddiadau byr am hylendid y dwylo.
• Mae golchi ein dwylo hefyd yn helpu i atal ymlediad ymwrthedd i wrthfiotigau (byddwn yn edrych ar hyn yn wythnos 3).

Pam fod angen sebon er mwyn golchi’r dwylo’n effeithiol?

• Mae ein dwylo wedi eu gorchuddio gan facteria defnyddiol yn naturiol – y bacteria hyn fel arfer yw Staphylococcus (bacteria siâp pêl wedi eu trefnu mewn clystyrau).
• Mae ein dwylo’n secretu olew yn naturiol sy’n helpu i gadw ein croen yn llaith ac yn ei atal rhag mynd yn rhy sych, ac mae’n cadw microbiom ein croen yn iach.
• Ond, mae’r olew hwn yn lle perffaith i ficrobau dyfu a lluosogi, ac mae’r olew’n helpu microbau i “lynu” at ein croen.
• Mae angen sebon i dorri’r olewau ar arwyneb y dwylo sy’n dal y microbau. Heblaw am Staphylococcus aureus, nid yw microbau niweidiol yn tyfu ar ein croen fel arfer, ond mae’r olew yn eu helpu nhw i lynu at ein croen.
• Mae golchi dwylo mewn dŵr yn unig dim ond yn dileu baw a budreddi gweladwy. Heb sebon, bydd microbau anweledig yn aros.
• Sylwch, fodd bynnag, dim ond gweithred ladd gyfyngedig sydd gan sebon ar ficrobau. Mae hyn yn golygu bod rinsio’r dwylo o dan ddŵr sy’n rhedeg yr un mor bwysig er mwyn tynnu microbau o’r dwylo.

Gwyliwch y fideo hwn gan y GIG ar sut i olchi eich dwylo.

Gallwch weld crynodeb PDF o’r fideo yn yr adran lawrlwytho isod.

Adegau allweddol i olchi’r dwylo

• Cyn, yn ystod ac ar ôl paratoi bwyd, sy’n cynnwys cig amrwd
• Cyn bwyta neu drin bwyd sy’n barod i’w fwyta
• Ar ôl defnyddio’r toiled
• Ar ôl dod i gysylltiad ag anifeiliaid neu faw anifeiliaid
• Ar ôl pesychu, tisian neu chwythu eich trwyn
• Os ydych yn sâl neu wedi bod o amgylch pobl sy’n sâl

(Cliciwch i edrych yn agosach)

Cymerwyd y ddelwedd o Adroddiad RSPH: Too clean or not too clean?

Adnoddau am hylendid y dwylo sy’n addas i blant:

Mae’r fideo hwn gan y GIG ar olchi’r dwylo’n cynnwys cân i annog plant i olchi eu dwylo gan ddefnyddio’r chwe cham golchi dwylo dros gyfnod o 20 eiliad.

Mae Crynodeb PDF o’r fideo i’w gael yn yr adran lawrlwytho isod.