Y cefndir: microbau a gludir gan fwyd

Dolenni ar gyfer y gweithgareddau: fideo canfod y camgymeriadau, trefnu bwyd, a pa mor lân yw eich cegin.

Yn wythnos un buom yn trafod y ffaith fod microbau defnyddiol a niweidiol i’w cael mewn bwyd.

• Gallwn ni ddefnyddio microbau defnyddiol i wneud gwahanol fathau o fwydydd a diodydd, e.e. rydyn ni’n defnyddio’r burum Saccharomyces cerevisiae i wneud bara a chwrw.
• Defnyddir y bacteria Lactobacilli i wneud iogwrt a chaws, ac maen nhw i’w cael hefyd yn naturiol yn ein perfeddion. Ond, i bobl sydd â systemau imiwnedd gwanach, neu unigolion sy’n cael triniaeth canser, mae Lactobacilli weithiau’n gallu cael effaith wahanol a gwneud iddyn nhw deimlo’n sâl.
• Dydy’r mwyafrif o ficrobau mewn bwyd ddim yn niweidiol i bobl, ond mae rhai microbau sydd ar fwyd neu mewn bwyd yn achosi salwch os nad yw’r bwyd wedi ei goginio’n drwyadl. Dyma rai esiamplau o’r microbau hyn: Salmonella, E. coli a Campylobacter.

Cymerwyd y ddelwedd hon o ‘Giant Microbes’.

Salmonela

(Salm-on-ela)

Cymerwyd y ddelwedd hon o Lyfrgell Delweddau Iechyd Cyhoeddus CDC.

Campylobacter

(Cam-py-lo-bac-ter)

Gwyliwch y clip hwn am Salmonela (2 funud), sy’n rhoi golwg byr i chi ar yr hyn sy’n achosi gwenwyno bwyd Salmonela, a sut i leihau’r risg y gallech ei ddal.

Gwyliwch y clip hwn am Campylobacter (1 funud 45 eiliad), sy’n rhoi golwg byr i chi ar yr hyn sy’n achosi gwenwyno bwyd Campylobacter, beth yw’r symptomau, a sut i leihau’r risg y gallech ei ddal.

Mae crynodeb PDF o’r fideos i’w gael yn yr adran lawrlwytho isod.

Sut mae microbau’n tyfu ar fwyd?

Amodau cynnes, llaith sydd orau i ficrobau dyfu ar fwyd.

Mae llawer o ficrobau peryglus:

• yn casáu mannau sy’n rhy boeth ac yn cael eu lladd ar dymheredd uwch na 70°C.
• yn lluosogi’n araf iawn, neu ddim o gwbl, ar dymheredd o 4°C neu’n is.
• yn gallu goroesi cael eu rhewi neu’n byw ar dymheredd isel ac yn gallu dechrau lluosogi eto os bydd yr amodau ffafriol yn dychwelyd.

Gadewch i ni wybod yn y sylwadau – ydy’r plant yr ydych yn gweithio â nhw yn trafod hylendid bwyd o gwbl?