Y cefndir: “Ymosodiadau siwgr”

Dolenni ar gyfer y gweithgareddau: hylendid iach y geg a diet iach: faint o siwgr sydd yn eich diodydd.

Mae “ymosodiad siwgr” ar ein dannedd yn digwydd pan fyddwn yn bwyta bwydydd llawn siwgr a diodydd sy’n cynnwys siwgr rhydd.

• Y siwgr rhydd yw’r siwgr sydd ddim y tu mewn i strwythur y cellau yn barod yn y bwyd rydym ni yn ei fwyta.
• Maen nhw’n cael eu hychwanegu gan y cogydd, y bwytawr neu’r cynhyrchwyr, neu maen nhw’n bresennol yn naturiol mewn mêl, surop a sudd ffrwythau naturiol.
• Dydy’r siwgr sydd i’w gael yn naturiol yng nghelloedd ffrwythau cyfan, llaeth a charbohydradau heb eu prosesu (fel reis brown a phasta gwenith cyflawn) ddim yn siwgr rhydd a dydy hwn ddim yn cael yr un effaith niweidiol ar iechyd y geg.

Wyddoch chi? Un llwy de o siwgr = 4g. Yr uchafswm o siwgr a argymhellir i’w fwyta pob dydd i: blant 4 – 6 oed = 19g (5 llwy de), 7 – 10 oed = 24g (6 llwy de), 11+ oed = 30g (7 llwy de). Ni ddylai siwgr rhydd fod yn fwy na 5% o egni dietegol cyfan oedolion a phlant.

Mae canlyniadau “ymosodiadau siwgr” a hylendid gwael y geg yn cyfrannu at bydredd dannedd mewn plant.

• Mae’r bacteria yn y plac yn defnyddio’r siwgr ac yn creu asid fel sgil-gynnyrch. Dros amser mae’r asid yn dechrau toddi’r mwynau o arwyneb allanol ein dannedd (yr enamel).
• Wrth i fwy o enamel gael ei doddi gan yr asid, mae twll yn ymddangos sy’n gallu ymledu i ail haen y dant (y dentin).
• Wrth i’r broses bydru barhau, mae’r twll yn parhau i dyfu a gall wneud y nerf tu mewn i’r dant yn llidus, gan achosi poen.
• Os na fydd deintydd yn trin y dannedd, gallai’r pydredd dannedd arwain at haint yn y deintgig. Gall hyn eich gwneud chi’n wael iawn gyda wyneb neu wddf wedi chwyddo, ac mewn achosion eithriadol gall beryglu bywyd. Un ffordd o drin yr haint yw tynnu’r dant heintiedig. I osgoi hynny, ewch i weld y deintydd yn rheolaidd a bydd yn gallu canfod camau cynnar o bydredd a rhoi triniaeth i chi cyn i unrhyw boen ddigwydd.

Cymerwyd y ddelwedd o “Health Matters” Public Health England.