Skip main navigation

New offer! Get 30% off one whole year of Unlimited learning. Subscribe for just £249.99 £174.99. New subscribers only. T&Cs apply

Find out more

باستان‌شناسی در منظر بازالتی چه شکل و قیافه‌ای دارد؟

text

آیا هیجان دارید درباره باستان‌شناسی‌ای بیشتر یاد بگیرید که می‌توانیم در این منظر بازالتی پیدا کنیم؟ پس بگذارید در اینجا آن منطقه را کاوش کنیم!

بقایای باستان‌شناسی در مناطق بازالتی حمص شامل اجزایی هستند که در مناطقی که ساختمان‌سازی خشتی معمول است، نادر هستند. برای مثال، سنگ‌چین‌ها یا سنگ‌چین‌های مقبره‌مانندِ (تصاویر ۱-۵) زیادی در این مناطق وجود دارند. بخش متراکمی از این سنگ‌چین‌ها – حدود ۲۰۰ سنگ‌چین در هر کیلومتر مربع – را می‌توان نه تنها از روی زمین، بلکه با استفاده از دورسنجی شناسایی کرد. سنگ‌چین‌ها بدون نظم و ترتیب پخش شده‌اند، بعضی اطراف دریاچه‌های فصلی کنار هم قرار گرفته‌اند و بعضی دیگر نوک زمین‌های مرتفع‌تر جمع شده‌اند. اما در کف دره‌ها کم‌تر دیده می‌شوند.

چرا فکر می‌کنید که در کف دره‌ها سنگ‌چین کم‌تری پیدا می‌کنیم؟‌‌ آیا این سنگ‌چین‌ها در پی تلنبار شدن رسوباتِ ته دره مدفون شده‌اند؟ آیا با زراعتی که بعد رخ داده، نابود شده‌اند؟ یا کسانی که آنها را می‌ساخته‌اند، به ندرت آنها را ته دره می‌ساخته‌اند؟

ما همچنین مجموعه‌ای از سنگ‌ها را پیدا کردیم، اغلب به شکل گِرد (تصویر ۶). بعضی از اینها با گله‌داری مرتبط بودند.

سه تصویر که از روی زمین گرفته شده‌اند، سنگ‌چین‌ها را نشان می‌دهند. دو تایشان امتزاجی از تخته‌سنگ‌های بزرگ هستند، در حالی که سومی توده‌ای تلنبار شده از سنگ‌های بزرگ است.
تصویر ۱: مثال‌هایی از انواع مختلف سنگ‌چین. عکس از روی سطح زمین گرفته شده است. عکس به گراهام فیلیپ تعلق دارد. (کلیک کنید تا تصویر بزرگ شود)
عکسی که از روی زمین گرفته شده سنگ‌چینی را نشان می‌دهد که با سنگ‌های پهن و تخت ساخته شده. سنگ‌های پهن و تخت در کنار هم‌دیگر لبه‌های سنگ‌چین را شکل داده‌اند، و تخته‌سنگ‌های بزرگ‌تر روی آن‌ها تلنبار شده‌اند و بعضی‌شان افتاده‌اند کنار سنگ‌چین.
تصویر ۲: نمای نزدیک یک سنگ‌چین. عکس از روی سطح زمین گرفته شده است. عکس به گراهام فیلیپ تعلق دارد.
داخل یک سنگ‌چین که خالی است، در معرض عوامل بیرونی قرار دارد و بیشتر سنگ‌ها بی‌نظم و ترتیب اطراف آن پراکنده هستند که به نظر می‌رسد غارت‌گران سنگ‌ها را به اطراف پرت کرده باشند.
تصویر ۳: نمای نزدیک یک سنگ‌چین غارت‌شده. عکس از روی زمین گرفته شده است. عکس به جنی بردبری تعلق دارد.
توده‌ای بزرگ از سنگ‌های بزرگ. بعضی‌هاشان چهار تا پنج متر قطر دارند. عکس از روی زمین گرفته شده و سنگ‌ها در زمین تقریبا بایری قرار دارند که گیاهان کوتاه‌قدی در آن رشد کرده‌اند و بعضی از گیاهان روی سنگ‌چین‌ها را هم گرفته‌اند.
تصویر ۴: نمای نزدیک سنگ‌چینی که از روی زمین دیده می‌شود. عکس به جنی بردبری تعلق دارد.
یک سنگ‌چین که با تخته‌سنگ‌های کوچک ساخته شده و جلوی تصویر نشان داده می‌شود، و سه متر عرض دارد. زمین اطراف پر از قلوه‌سنگ و تخته‌سنگ است و چند سنگ‌چین هم در پس‌زمینه عکس دیده می‌شوند.
تصویر ۵: یک سنگ‌چین که از روی زمین دیده می‌شود، در زمینی که پر از تخته‌سنگ است و چند سنگ‌چین دیگر را هم می‌توان دید. عکس به جنی بردبری تعلق دارد.
یک چینه‌کشی سنگی گرد در یک تصویر ماهواره‌ای دیده می‌شوند، در بعضی از جاها حد و حدود مزارعی که در دوران اخیر ساخته شده‌اند، از چینه‌کشی گذر کرده‌اند. اما سنگ‌چین همچنان حفظ شده است. دو عکس دیگر حد و حدود این چینه‌کشی را از روی زمین نشان می‌دهد، که از گذر زمان جان سالم به در برده است و با سنگ‌های بزرگ‌ و تخته‌سنگ‌های کوچک ساخته شده است.
تصویر ۶: تصاویر ماهواره‌ای یک چینه‌کشی گرد را نشان می‌دهد که منظرهای کشاورزی مدرن آن را احاطه کرده‌اند، دو عکس دیگر که از روی زمین گرفته شده‌اند، بخش‌هایی از این سازه را نشان می‌دهند. عکس‌هایی که از روی زمین گرفته شده‌اند،‌ به گراهام فیلیپ تعلق دارند. تصویر ماهواره‌ای: لندست ۷ متعلق به یواس‌جی‌اس. (کلیک کنید تا تصویر بزرگ شود)

جدای سنگ‌چین‌ها، یک جزء قابل مشاهده دیگر حصارهای کم ارتفاع سنگی هستند. این‌ها در واقع حد و مرز مزارع را مشخص می‌کنند. بعضی از حصارهای قدیمی‌تر بقایای سیستم اندازه‌گیری شبکه‌ای رومی (centuriation) هستند. یک سیستم تقسیم اراضی در مقیاس بزرگ که در زمانی که منطقه تحت کنترل رومی‌ها بوده، از آن استفاده می‌شده. واحدهای بزرگی که در دوران رومی‌ها درست شده بود، بعدها با ساخت حصارهای اضافی به مزارع کوچک‌تری تقسیم شدند اما همچنان به شکلی واضح در نقشه حصارهای سنگی دیده می‌شوند (تصویر ۷).

عکسی از یک سنگ‌چین باستانی یا یک مرزنشان سنگی که کنار یک عکس سیاه و سفید ماهواره‌ای از نظام زمین‌داری مدرن دیده می‌شود. یک پیکان مکان امتزاج سنگ‌ها را نشان می‌دهد و محوطه‌ای را برجسته کرده که مثالی از ثبت و ممیزی املاک غیرمنقول را در زمان باستان نشان می‌دهد.
تصویر ۷: مثالی از ثبت و ممیزی املاک غیرمنقول در یک منطقه بازالتی، با حصارهای مرزنشان‌ سنگی. عکس از روی زمین گرفته شده است (عکس سمت راست) و در عکس ماهواره‌ای (عکس سمت چپ) مکان آن نشان داده شده است. عکسی که از روی زمین گرفته شده به گراهام فیلیپ تعلق دارد. عکس ماهواره ای:‌ کرونا ایمج متعلق به یواس‌جی‌اس. (کلیک کنید تا تصویر بزرگ شود)

سنجش از راه دور با تصاویر ماهواره‌ای چه‌طور می‌تواند به شناخت منظری که چنین بستری دارد، کمک کند؟‌ برای شروع، این تصاویر می‌توانند یک نقشه پایه را در اختیارمان بگذارند، کلی اطلاعات محیطی مفید به ما بدهند و یک ابزار کلیدی برای مطالعات و رفت‌وآمدهای میدانی باشند. در چنین منظرهایی آدم سخت می‌تواند موقعیت جغرافیایی خود را پیدا کند و ببیند که کجای کار ایستاده است. اما تصاویر ماهواره‌ای به تحلیل‌های پشت‌میزی برای آماده‌سازی فعالیت‌های میدانی کمک می‌کنند و در نتیجه تحقیقات میدانی می‌توانند موثرتر انجام شوند. با شناخت و نقشه‌برداری از شکل و اندازه محوطه‌ها، می‌توانیم الگوهایی در نقشه‌ی منظر پیدا کنیم، مثل شبکه اندازه‌گیری باستانی رومیان (centuriation) که در بالا به آن اشاره شد.

در نهایت این می‌تواند به ما کمک کند تا بقایای باستان‌شناسی را که کم‌تر به آنها توجه شده، شناسایی کنیم. برای مثال، محوطه‌های رومی و اسلامی شخم‌زده شده در منظرهای خاک مارن و همچنین منظرهای سنگی، نظام‌های زراعتی، و زیست‌گاه‌های بالادستی در مناطق سنگی.

This article is from the free online

باستان‌شناسی در خطر: استفاده از دورسنجی برای حفاظت از میراث فرهنگی

Created by
FutureLearn - Learning For Life

Reach your personal and professional goals

Unlock access to hundreds of expert online courses and degrees from top universities and educators to gain accredited qualifications and professional CV-building certificates.

Join over 18 million learners to launch, switch or build upon your career, all at your own pace, across a wide range of topic areas.

Start Learning now