Geestelijke gezondheid en moederschap

Als we het hebben over geestelijke gezondheid gaat het over je algehele psychische welzijn. Hieronder valt ook hoe je over jezelf en je relaties denkt, je vermogen om je emoties te beheersen en hoe je omgaat met problemen.

Hoe voel je je? Ben je blij? Verdrietig? Zit je diep in de put of ben je bezorgd? Voel je je geweldig of ben je gestrest? Ben je blij met jezelf? Depressief of angstig? Bezorgd, bang boos, verdoofd, positief of kan het je allemaal niks schelen? Laten we voorop stellen dat niemand zich altijd gelukkig voelt. Het leven zit vol met veranderingen en uitdagingen. Dit heeft invloed op ons en onze omgeving. Het heeft invloed op je humeur en hoe je je voelt. Het is normaal om je soms down, verdrietig, bezorgd, angstig, gestrest of boos te voelen. Belangrijk is hoe je ermee omgaat. Dit verschilt van persoon tot persoon.

Wanneer je net moeder bent geworden zit je in een turbulente tijd. Hierdoor kan je sterke, veranderende en verwarrende gevoelens hebben.

Daarom is het belangrijk om te weten…

• …wat een goede geestelijke gezondheid is. Wanneer je een duidelijk beeld hebt van hoe goede geestelijke gezondheid eruit ziet in het dagelijks leven, helpt het je om te zien wanneer je geestelijke gezondheid wat meer aandacht kan gebruiken.
• …wat het verschil is tussen een normale reactie op een grote gebeurtenis in je leven en wat symptomen zijn van geestelijke gezondheidsproblemen. Daarnaast is het belangrijk om te weten hoe en wanneer je hulp van een zorgverlener kunt krijgen.

Wat is goede geestelijke gezondheid?

Positieve geestelijke gezondheid is meer dan leven zonder psychische problemen. Het is leven met de vaardigheden en eigenschappen die je nodig hebt om om te gaan met de uitdagingen die bij het leven horen en een gezond en voldaan leven te leiden.

Positieve geestelijke gezondheid is wanneer je kan bereiken wat je wilt bereiken, kan omgaan met normale hoeveelheden stress, productief en vruchtbaar kan werken en positieve sociale relaties kunt onderhouden.

Positieve geestelijke gezondheid betekent het hebben van…

• Een gevoel van tevredenheid
• Energie en zin in het leven
• Een goed gevoel over je relaties en je verbonden voelen met mensen om je heen
• de mogelijkheid om op een positieve manier met stress, negatieve gevoelens en emoties om te gaan
• een balans tussen werk en vrije tijd
• Een goed gevoel over jezelf

Geestelijke gezondheidsproblemen

Wanneer we het hebben over geestelijke gezondheid en moederschap, zijn termen die vaak voorbij komen postpartum depressie en angst. We leren echter steeds meer over andere psychische problemen die kunnen voorkomen in de periode na de bevalling, zoals dwangstoornissen, posttraumatische stressstoornissen en psychoses. Onze geestelijke gezondheid is veranderlijk en als nieuwe moeder kun je korte periodes hebben waarin je slecht gehumeurd bent of angstig of boos bent. Dit betekent niet meteen dat je psychische problemen hebt. Het belangrijke punt is dat dit gaat om ‘korte’ periodes van veranderende stemming. Dat is een ‘normaal’ onderdeel van het proces van wennen aan het leven met een baby. Het zijn geen langdurige of aanhoudende stemmingswisselingen.

Moe van Kinga Cichewicz via Unsplash CC0

Wanneer hulp zoeken?

Hoe weet je of deze gevoelens wijzen op psychische problemen waarvoor je hulp moet zoeken?

• Als deze negatieve gevoelens langer dan twee weken aanhouden
• Als ze van invloed zijn op het plezier in je leven, op je relaties of op hobby’s en bezigheden waar je normaal gesproken plezier in zou hebben.
• Als ze ervoor zorgen dat je minder of niet meer kunt functioneren in het dagelijks leven. Als ze ervoor zorgen dat je problemen hebt met voor je baby te zorgen of met de deur uit te gaan of als je last hebt van gedachten die voor angst zorgen.

Je moet een afspraak maken met je huisarts of andere zorgverlener om deze problemen aan te pakken en een oplossing ervoor te vinden.

Het kan heel moeilijk zijn om over psychische problemen te praten. Je voelt je kwetsbaar of je bent bang om als “zwak” gezien te worden. Maar, om beter te worden is het belangrijk om iemand te vinden waar je je verhaal aan wilt vertellen. Begin met een goede vriend, of als je dat fijner vindt kun je ook beginnen bij je huisarts of een andere zorgverlener. Van daaruit kun je verdere stappen nemen. De kernboodschap is in ieder geval dat het goed is om van je af te praten. Als je iemand kent die psychische problemen heeft is het belangrijk om goed naar diegene te luisteren en niet te oordelen. Steun diegene en help om de goede hulp te vinden.

Het ondersteunen van je geestelijke gezondheid

Met iemand gaan praten Wanneer je net moeder bent geworden kan het moeilijk zijn om hulp te vragen. Vooral wanneer het gaat om hulp bij psychische problemen. Je maakt je druk over hoe anderen over je denken. Je wilt niet dat anderen denken dat je het niet aan kan of dat ze vinden dat je ongeschikt bent als moeder. Je kan je zorgen maken omdat je vindt dat hulp vragen een zwaktebod is, dat je anderen tot last bent of omdat je vindt dat je gewoon door moet gaan en niet moet zeuren.

Meer bewustwording rondom negatieve attitudes over geestelijke gezondheid helpt ons herkennen wanneer we overtuigingen hebben die onze eigen geestelijke gezondheid en het vragen om hulp in de weg staan.

• Wat zijn jouw gedachten over het zoeken van hulp bij psychische problemen? Verhinderen deze gedachten om over je eigen geestelijke gezondheid te praten met je partner, je familie of een professional?
• Als iemand anders psychische problemen heeft, zou je diegene dan aanmoedigen om hulp te zoeken?
• Verschilt dit advies van het advies dat je aan jezelf zou geven als je psychische problemen hebt? Indien ja, waarom verschilt dat?

Denk eraan dat hulp zoeken geen zwaktebod of nederlaag is. Het is een positieve, actieve stap in goed voor jezelf zorgen.

Sociale interactie Er is veel onderzoek dat aantoont dat contact maken met anderen en het onderhouden van sociale relaties een belangrijk onderdeel is van een gezond en tevreden leven. Positieve sociale verbindingen vergroten ons gevoel van welzijn, verbondenheid en gemeenschap (Kawachi et al., 2001).

We vinden ons netwerk ook via onze relaties en vriendschappen. Het leven als een nieuwe moeder kan vaak isolerend zijn, en het is echt belangrijk om de band met familie en vrienden te onderhouden omdat die voorzien in onze sociale en emotionele behoeften.

Blijf actief en in beweging

Lichaamsbeweging zorgt ervoor dat je endorfines aanmaakt. Dit wordt vaak het “feel good” hormoon genoemd en het helpt je stemming te verbeteren en het geeft je energie. Regelmatig bewegen heeft ook een positieve invloed op je geestelijke gezondheid. Het vermindert stress en het verbetert je geheugen en de kwaliteit van je slaap (Head et al., 2012, Khattab et al., 2007).

In beweging zijn of sporten kan je ook helpen je sociale contacten te onderhouden. Ga bijvoorbeeld wandelen met een vriend en praat ondertussen bij. Probeer een sportles, baby bootcamp of zumba. Iets wat je nog niet eerder hebt gedaan. Door nieuwe ervaringen te combineren met sociale contacten en lichamelijke activiteit sla je drie vliegen in één klap bij het verbeteren van je geestelijke gesteldheid.

Maak tijd voor jezelf

Moeder worden kan overweldigend zijn, het is een enorme verandering in identiteit en je kunt dingen uit het oog verliezen die belangrijk zijn voor je eigen identiteit. Tijd maken voor jezelf, je hobby’s en activiteiten die je plezier geven, is nu net zo belangrijk voor je algehele geestelijke gezondheid als voordat je moeder werd.

Slaap en eet goed Probeer hier niet met je ogen te rollen! We weten dat alle moeders slaap- en tijdgebrek hebben; een volledige nachtrust krijgen is verleden tijd!

Geef jezelf de beste kans om de rust te krijgen die je nodig hebt door een pauze te nemen van tv-, computer- en telefoonschermen minstens een uur voordat je van plan bent om te slapen. Probeer te kiezen om 20 minuten eerder te gaan slapen in plaats van doelloos te scrollen door sociale media.

Je kunt overdag moe zijn, maar probeer je cafeïne-inname te beperken; cafeïne vermindert de slaapkwaliteit en voor sommige mensen veroorzaakt het angstgevoelens (Smith A., 2002). Evenzo vinden sommige mensen dat een glas wijn hen helpt te slapen, maar hoewel je je slaperig kunt voelen na het drinken, blijkt uit onderzoek dat alcoholconsumptie de slaapkwaliteit negatief beïnvloedt (Roehrset al., 2001).

Wees lief voor jezelf Jezelf beoordelen op hoe je het in vergelijking met iemand anders doet is zelden nuttig voor je geestelijke gezondheid. We kunnen nieuwsgierig kijken naar het leven, de acties en prestaties van een andere persoon en merken dat we ons boos of ontevreden voelen over onze eigen situatie.

Probeer jezelf niet te vergelijken met andere mensen; iedereen lijkt het altijd voor elkaar te hebben! Maar je kunt de strijd van een ander niet altijd zien.

Houd er rekening mee dat de ‘influencer’ moeders die je op sociale media ziet, ook hun beste beentje voor zetten! Wat je online ziet, is een bewerkte versie van hun leven; het is wat iemand anders wil dat je ziet, het komt niet altijd overeen met de realiteit. Het idee van de ‘perfecte’ moeder zoals het wordt uitgebeeld door de media, sociale media of zelfs gecreëerd in je eigen geest, bestaat niet! Bovendien hoef je niet perfect te zijn – tevreden zijn met jezelf is belangrijk.