نمونه‌هایی از آسیب‌ها

چیزهای متفاوتی هستند که به محوطه‌های باستان‌شناسی آسیب می‌رسانند. در این جا به چند مثال نگاه می‌کنیم که در پی غارت، توسعه، معدن کاوی و کشاورزی پدید آمده‌اند.

غارت

در بستر میراث فرهنگی، غارت یعنی برداشتن غیرقانونی یک اثر از یک محوطه باستان‌شناسی. این می‌تواند شامل گستره‌ای از چیزها بشود. از برداشتن یک تکه سفال در موقع پیاده‌روی در این محوطه‌ها گرفته تا وقتی که عمدا حفاری می‌کنید و آثار را برای فروش و نگهداری از محوطه خارج می‌کنید. امروزه، غارت یک موضوع جدی تلقی می‌شود و می‌تواند روی فهم تاریخی و علمی ما تاثیر بگذارد، می‌تواند اقدامی علیه هویت میراث فرهنگی یک اجتماع تلقی شود، و نگذارد که بتوانیم با گذشته‌مان تعامل داشته باشیم. تخریب منابع باستان‌شناسی توسط غارت‌گران بحرانی بین‌المللی است و میراث فرهنگ جهان را تهدید می‌کند.

حفاری‌های غیرقانونی توسط غارت‌گران حفره‌های مشخصی را در سراسر سطح یک محوطه باستان‌شناسی به جا می‌گذارند. این «گودال‌های غارت‌گری» هیچ شباهتی به تغییراتی ندارند که حاصل کار باستان‌شناسی قانونی و روش‌مند است. چنین گودال‌هایی را می‌شود در تصاویر ماهواره‌ای مشاهده کرد (تصاویر ۱، ۲، ۳، و چهار) و می‌توان از این تصاویر به شکل موثری برای زیر نظر گرفتن محوطه‌های شناخته شده‌ای به کار گرفت که غارت شده‌اند.

_{تصویر ۱: دورا اروپوس، یک شهر استحکاماتی در شرق سوریه که در اوت ۲۰۱۱ در گوگل ارث دیده می‌شود. تصویر © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز. (کلیک کنید تا تصویر بزرگ شود)}

_{تصویر ۲: دورا اروپوس،‌ یک شهر استحکاماتی در شرق روسیه که در تصویر گوگل ارث در ژانویه ۲۰۱۸ دیده می‌شود. تصویر © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز. (کلیک کنید تا تصویر بزرگ شود)}

_{تصویر ۳: معبد بل در پالمیرا، سوریه چنان‌که در گوگل ارث در فوریه ۲۰۱۴ دیده می‌شود. تصویر © ۲۰۲۱ سی‌ان‌ای‌اس/ایرباس}

_{تصویر ۴: معبد بل در پالمیرا، سوریه چنان‌که در گوگل ارث در آوریل ۲۰۱۶ دیده می‌شود © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز}

توسعه

بعضی از ابعاد توسعه بشر تاثیر مثبتی به همراه داشته‌اند و موجب پیشرفت شده‌اند، مثل ساخت و توسعه ساختمان‌ها و جاده‌ها. با این حال،‌ این می‌تواند امنیت میراث فرهنگی را به خطر بیندازد. فشار وحشتناک توسعه بی‌برنامه، ابداعات فراگیر، و توسعه تکنولوژی وقتی که بی‌اعتنا به محیط پیرامونی خود باشد، می‌تواند به شدت محیط طبیعی و منظرهای باستان‌شناسی را دگرگون کند و میزان تخریب آنها را چند برابر کند و از جمله به یک محوطه ما قبل تاریخ یا یک ساختمان تاریخی آسیب برساند.

با دورسنجی می‌شود تهدیدهایی را شناسایی کنیم که می‌توانند میراث فرهنگی را در خطر قرار دهند. در تصاویری که در زیر آمده، ساختمان‌ها و راه‌ را می‌توان در محدوده محوطه‌های باستان‌شناسی شناخته شده مشاهده کرد.

_{تصویر ۵: جرش،‌ اردن که در گوگل ارث در نوامبر ۲۰۱۹ دیده می‌شود. تصویر © ۲۰۲۱ سی‌ان‌ای‌اس/ایرباس}

_{تصویر ۶: نینوا در عراق که در دسامبر ۲۰۰۴ در گوگل ارث دیده می‌شود. تصویر © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز}

معدن کاوی

یک تهدید عمده دیگر که با تصاویر ماهواره‌ای می‌تواند تشخیص داده شود، معدن کاوی است. برای این که بیشترین و سریع‌ترین بهره اقتصادی برده شود، اغلب محوطه‌های میراث فرهنگی به خطر می‌افتند. در واقع، مثال‌های از دست رفتن میراث فرهنگی به خاطر معدن کاوی را می‌توان در تمام قاره‌ها مشاهده کرد. در زیر (تصویر ۷ و ۸) مثال‌هایی از افزایش فعالیت‌های معدن کاوی و افزایش تهدیدِ محوطه‌های باستان‌شناسی آورده شده‌اند.

_{تصویر ۷: منطقه‌ای در صحرای شرقی مصر که در گوگل ارث در دسامبر ۲۰۱۰ دیده می‌شود با یک زیست‌گاه باستانی مقیاس کوچک که قابل رویت است © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز.}

_{تصویر ۸: همان بخش از صحرای شرقی مصر که حالا در ژوئیه ۲۰۱۸ در گوگل ارث دیده می‌شود، بعد از آن که معدن کاوی به منطقه به شدت آسیب رسانده است. تصویر © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز.}

کشاورزی

هزارها محوطه باستان‌شناسی در سراسر جهان زیر کشت و شخم‌زنی هستند. کشاورزی، برای همین، یک خطر عمده برای میراث فرهنگی تلقی می‌شود. «تِل»‌ها در محوطه‌های باستان‌شناسی و تپه‌ها اغلب شخم‌زده و تخت می‌شوند تا بهتر بتوان روی آنها محصول به عمل آورد. چنین زمین‌های مرتفعی اغلب ساده‌ترین هدف‌ها برای کشاورزی هستند، چون خاک قابل کشت و زه‌کشی بهتری دارند. تصاویر ماهواره‌ای ۹ و ۱۰ تاثیر کشاورزی بر باستان‌شناسی را نشان می‌دهد.

_{تصویر ۹: تاثیر کشاورزی و شخم‌زنی بر محوطه‌های باستانی. تصویر © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز سی‌ان‌ای‌اس/ایرباس}

_{تصویر ۱۰:‌مثالی از شخم‌زنی روی یک محوطه باستانی. تصویر © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز}