منطقه حمص، سوریه

در سه مقاله‌ای که در پی می‌آیند، با منظرهایی آشنا می‌شویم که تِل‌ها (محوطه‌های تپه‌ای) معمول‌ترین شکل زیست‌گاه را تشکیل می‌دهند.

یک مثال خوب دره بالادستِ رود عاصی در غرب سوریه، در نزدیکی شهر امروزی حمص است. اینجا، دو بستر زمین‌شناسی در کنار هم اما در تضاد با یکدیگر قرار دارند. یکی در شرق و دیگر در غرب دره رود عاصی. در شهر منطقه‌ای قرار دارد که با خاک نرم مارن پوشیده شده (در اینجا خانه‌ها خشتی هستند)‌ و در غرب منظری قرار دارد که از سنگ‌های آتش‌فشانی بازالت تشکیل شده‌ است (جایی که خانه‌ها سنگی هستند)‌ (تصویر ۱).

_{تصویر ۱: تصویر ماهواره‌ای دره رودخانه عاصی، که مکان حمص را نشان می‌دهد. منظر تیره‌رنگ سنگ‌های بازالت در غرب رودخانه در تضاد شدید با شرق رودخانه قرار دارد که خاک روشن‌تر مارن آن را پوشانده است. تصویر از گوگل ارث، © لندست/کوپرنیکوس}

زیست‌گاهی که در حمص روی خاک مارن بنا شده یک «منظر تِلی (تپه‌ای)» در سوریه است. بستر خاک مارن نرم و سست است، و تا همین چند وقت پیش خشت ماده ساختمانی غالب در این منطقه بود. (تصاویر ۲-۴) دست کم از زمان عصر نوسنگی به این سو، در این منطقه به طور دائم سکونت وجود داشته است. این یعنی در طول هزاران سال کشاورزی روی محوطه‌های باستان‌شناسی این منطقه تاثیر گذاشته است.

_{تصویر ۲: تصویر از بالای یک تِل در نزدیکی حمص، سوریه گرفته شده و یک منظر خاک مارن نمایان است. توجه کنید که سازه‌های مدرن خشتی همچنان روی تپه پا بر جا هستند. عکس متعلق به کریستن هاپر.}

_{تصویر ۳: تصاویر ماهواره‌ای یک تِل در منطقه حمص سوریه. تصویر متعلق به گوگل ارث، © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز}

_{تصویر ۴: تصاویر ماهواره‌ای تِل نبی مند. دامنه‌های پرشیب و خود تلِ را می‌توان به وضوح دید چون نور خورشید به دامنه‌های جنوب شرقی تپه تابیده در حالی که دامنه‌های شمال غربی تپه به نسبت تیره‌تر هستند. تصویر متعلق به گوگل ارث، © ۲۰۲۱ ماکسار تکنولوجیز.}