Y cefndir: Lleihau pydredd dannedd

Dolenni ar gyfer y gweithgareddau: hylendid iach y geg a diet iach: faint o siwgr sydd yn eich diodydd.

Gallwn atal pydredd dannedd drwy gyfyngu ar y nifer o weithiau rydym yn cael bwyd a diod gyda siwgr ynddynt, gan gynnwys te a choffi, a brwsio’n dannedd ddwywaith y dydd gyda phâst dannedd fflworid.

Mae’n bwysig nodi bod pydredd dannedd yn gysylltiedig â pha mor aml mae gennych siwgr yn eich ceg, nid cyfanswm y siwgr a gymerwch chi. Mae cymryd siwgr mewn meintiau bach ac yn aml, er enghraifft drwy yfed nifer o gwpanau te gyda siwgr ynddynt yn ystod y dydd, yn golygu bod ein dannedd yn cael eu boddi mewn siwgr drwy’r dydd. Mae hyn yn rhoi mwy o gyfle i facteria plac ddefnyddio’r siwgr yn y geg i wneud asid, gan arwain yn y pen draw at dyllau yn y dannedd.

Gallwn gyfyngu ar fwydydd a diodydd llawn siwgr drwy eu cael dim ond yn hefo prydau bwyd, fel nad yw ein dannedd yn dioddef “ymosodiadau” fwy nag ychydig o weithiau bob dydd ac fel bod ein dannedd wedi eu diogelu rhag siwgr yn amlach nag y maen nhw “o dan ymosodiad”.

Cymerwyd y ddelwedd o “Health Matters” Public Health England.

Wrth siarad â phlant a phobl ifanc, anogwch nhw i osod pethau o gwmpas i’w hatgoffa i gynnwys glanhau eu dannedd yn eu harferion hylendid yn y bore a’r nos. Gallwch wneud hyn drwy eu hannog nhw i gadw eu brwsh dannedd a’u pâst dannedd yn y golwg i’w hatgoffa i frwsio.

Wyddoch chi? Mae nodweddion mewn poer sy’n ein diogelu ni. Am ein bod ni’n cynhyrchu llai o boer yn y nos, mae’n bwysig osgoi siwgr gyda’r nos a glanhau ein dannedd gyda phâst dannedd fflworid yn union cyn mynd i’r gwely.

Mae dŵr ynghyd â’r fflworid sydd yn ein pâst dannedd yn gallu helpu i gryfhau ein dannedd ac atal pydredd dannedd. Wrth lanhau’r dannedd, cofiwch boeri nid rinsio; mae hyn yn sicrhau bod haen o fflworid yn aros ar eich dannedd ac yn gallu parhau i ddiogelu’r enamel rhag asid.

Unwaith y bydd eu dannedd cyntaf yn ymddangos, dylai plant ddechrau gweld y deintydd yn rheolaidd ac ymweld mor aml ag y mae’r deintydd yn ei argymell, sydd fel arfer bob 3 i 12 mis. Gall hyn atgyfnerthu arferion gofal iach y geg a sicrhau bod unrhyw bydredd dannedd yn cael ei ganfod yn fuan. Mae gofal deintyddol y GIG yn rhad ac am ddim i blant a merched beichiog yn y DU.

Mae hawl gan ferched hefyd gael gofal deintyddol yn rhad ac am ddim pan maen nhw’n feichiog ac hyd nes bydd eu plentyn yn 1 oed. Mae deintyddion yn defnyddio farnais i ddiogelu dannedd plant 3 i 15 oed.

Mae rhagor o ddeunydd i’w ddarllen am hylendid y geg yn yr adran ‘gwelwch hefyd’ isod, yn ogystal ag adnoddau addysgu ac adnoddau sy’n addas i blant.